Świadectwo AEO - nowa jakość w wymianie towarowej z zagranicą.
Głównym celem stosowania procedury uproszczonej jest „odformalizowanie procedury poprzez zmniejszenie ilości dokumentów lub wręcz dokonanie odprawy celnej przez samego importera lub eksportera bez konieczności dostarczania towarów i dokumentów przed zwolnieniem towaru do urzędu celnego”.
Takie podejście do zagadnień związanych z kontrolą celną było i jest do dnia dzisiejszego bardzo dogodną formą zarówno dla organów kontrolnych jak również dla przedsiębiorców. Stosowanie procedury uproszczonej pozwala z jednej strony na znaczne zwiększenie liczby odpraw celnych, przy jednoczesnym nie zwiększaniu obsady etatowej w urzędach celnych, a z drugiej ułatwia organizacje pracy u przedsiębiorców, pozwala na lepsze planowanie logistyczne, zwiększenie mocy przerobowych, zmniejszenie kosztów.
Jak wskazują doświadczenie z okresu 1998 - 2008, oprócz oczywistych korzyści jakie towarzyszą stosowaniu w praktyce procedury uproszczonej, istnieją liczne zagrożenia, w szczególności związane z możliwością powstania nieprawidłowości mających skutek fiskalny lub związany z nie przestrzeganiem innych uregulowań prawnych normujących obrót towarowy z zagranicą (przemyt, nieprzestrzeganie zakazów, ograniczeń, zagadnienia związane z piractwem przemysłowym itp.). Stosowanie uproszczonej procedury celnej jest również ograniczone terytorialnie - do określonego w pozwoleniu Urzędu Celnego. Sposób badania przedsiębiorcy przed wydaniem pozwolenia pod kątem spełnienia kryteriów na stosowanie procedur uproszczonych nie był jednolity we wszystkich państwach członkowskich UE, a fakt posiadania pozwolenia w jednym urzędzie celnym nie dawał żadnych możliwości skorzystania z ułatwień w innym UC zarówno w Polsce jak i w krajach trzecich.
Aby sprostać wymogom jakie stawia nowoczesna gospodarka państw członkowskich Unii Europejskiej, a jednocześnie zwalczać czynnie zagrożenia jakie towarzyszą wymianie towarowej z zagranicą, od kilku lat trwały prace nad stworzeniem nowych regulacji prawnych - od 1 stycznia 2008 r. weszły w życie przepisy powołujące instytucję upoważnionego przedsiębiorcy AEO (na podstawie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie EWG Nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wykonania Wspólnotowego Kodeksu Celnego WE Nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 2005 r. zmieniającym rozporządzenie Rady EWG Nr 2913/92 ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny, oraz rozporządzenia Komisji WE Nr 1875/2006 z dnia 18 grudnia 2006 zmieniającego rozporządzenie EWG Nr 2454/93). Nowe regulacje prawne nie zastępują dotychczas stosowanych uregulować dotyczących procedury uproszczonej, dają natomiast nowe możliwości (które tylko w ograniczony terytorialnie sposób są pośrednio stosowane podczas korzystania z uproszczonej procedury celnej). Spełnienie kryteriów w ramach AEO jest także niezbędne do korzystania w przyszłości z uproszczonej procedury celnej (wobec przedsiębiorców posiadających ważne pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej obecnie obowiązuje okres przejściowy - Izby Celne mają obowiązek w ciągu 3 lat zweryfikować wszystkich posiadaczy pozwoleń na stosowanie procedury uproszczonej, pod kątem spełniania kryteriów dla AEO).
W związku ze stale zwiększającym się obrotem towarowym z zagranicą nowe regulacje prawne dot. AEO mają wspomagać administracje celne państw członkowskich UE, w dostosowaniu metod kontroli, tak aby:
- Kontrolować przestrzeganie przepisów regulujących obrót towarowy z zagranicą,
- Pobierać w należytej wysokości należności celno-podatkowe i inne opłaty wynikające z obowiązujących przepisów,
- Nie zwiększać zatrudnienia w służbach celnych,
- Nie hamować rozwoju gospodarczego poprzez długotrwałe i uciążliwe procedury kontrolne stosowane wobec wszystkim przedsiębiorców,
- Zwiększać konkurencyjność europejskich przedsiębiorców na rynku światowym.
Jednym z elementów umożliwiających zastosowanie w praktyce nowoczesnych metod kontroli, w powiązaniu z nałożonymi przez Komisję Europejską zadaniami na administracje celne państw członkowskich UE jest stosowanie w praktyce świadectwa AEO. Według planów Komisji Europejskiej ok. 70% dużych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą na terytorium UE może i powinno skorzystać z ułatwień podczas kontroli celnej w ramach AEO, a tym samym w mniejszym stopniu będą absorbować administracje celne bieżącymi kontrolami. Tym samym służby celne skierują większe siły i środki na wszystkie te przedsiębiorstwa i osoby, które nie mogą lub nie chcą poddać się czynnościom umożliwiającym uzyskanie certyfikatu AEO. Jednakże aby uproszczenia w kontroli celnej nie stały się zachętą do popełniania przestępstw, naruszeń w wymianie towarowej z zagranicą - musi być wdrożony i stosowany sprawny i profesjonalny system zarządzania ryzykiem.
Zainteresowanie wśród przedsiębiorców w Unii Europejskiej uproszczeniami celnymi w ramach AEO w ciągu ośmiu miesięcy bieżącego roku jest dość wysokie. Największym zainteresowaniem cieszy się świadectwo AEO uproszczenia celne + bezpieczeństwo i ochrona. Wybór tego typu świadectwa daje największe możliwości w stosowaniu ułatwień podczas kontroli. Zdecydowanymi liderami są przedsiębiorcy holenderscy i niemieccy, bardzo duże zainteresowanie jest także wśród firm szwedzkich, brytyjskich, francuskich i włoskich. Odzwierciedleniem zainteresowania jest liczba złożonych wniosków po spełnieniu kryteriów formalnych, a tym samych zakwalifikowanie przedsiębiorców do drugiej fazy postępowania w trakcie wydawania pozwolenia w ramach AEO czyli sprawdzenie spełnienia kryteriów poprzez kontrolę celną przedsiębiorcy (forma audytu).
Liczba wniosków złożonych (stan na sierpień 2008) na terytorium UE spełniających kryteria formalne -1188, w tym: Uproszczenia celne -269, Bezpieczeństwo i ochrona - 32, Uproszczenia celne + bezpieczeństwo i ochrona - 887.
Liderami w ilości złożonych wniosków wg. krajów członkowskich (stan na sierpień 2008)są: Holandia - 285, Niemcy - 259, Szwecja - 162, Wielka Brytania - 114, Francja - 71, Włochy - 68, Austria - 43, Polska -38.
Dotychczas wnioski zostały złożone przede wszystkim przez znanych producentów z branży chemicznej, elektronicznej, motoryzacyjnej, innych wyrobów gotowych, światowe firmy handlowe, spedycyjne, agencje celne oraz przewoźników.
Największą ilość Świadectw AEO wydano w Holandii, ponadto certyfikaty zostały wydane w Wielkiej Brytanii, Szwecji, Austrii, Niemczech i Finlandii.
W końcowej fazie są przygotowania organów celnych do kontroli przedsiębiorców w Polsce, w drugiej połowie września można spodziewać się pierwszych rozstrzygnięć.
Autor
Piotr Czerkawski - Ekspert Celny,
Trener oraz Konsultant merytoryczny Eurocertus sp. z o.o., www.eurocertus.com
Publikacje stanowią własność intelektualną autora oraz Eurocertus Sp. z o.o. Kopiowanie, powielanie, publikowanie, wykorzystywanie w całości lub częściach w jakiejkolwiek formie i przy użyciu jakiejkolwiek techniki bez zgody właściciela praw zabronione.